BSMV Nedir?

Finansal işlemler, modern ekonomilerin köşe taşlarından biridir ve bu işlemlerden elde edilen vergiler, devlet gelirlerinin önemli bir kaynağını oluşturur. Türkiye'de bu vergilerden biri de Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) olarak bilinir. Peki, BSMV nedir?

BSMV, bankacılık ve sigorta işlemlerinden alınan bir vergidir ve oranları, işlemin niteliğine göre değişiklik gösterir. Tipik olarak bankacılık işlemleri için %5, sigorta işlemleri için ise %5 ila %10 arasında değişir. Bu vergiyi ödemekle yükümlü olanlar genellikle bankalar ve sigorta şirketleri gibi finansal işlemler yapan kuruluşlardır.

BSMV'nin zamanında ödenmesi önemlidir, çünkü ödenmemesi vergi kaçakçılığı olarak kabul edilir. Bu nedenle BSMV'nin tanımı, hesaplanması ve kimlerin bu vergiyi ödemekle yükümlü olduğunun anlaşılması, bireylerin ve işletmelerin finansal yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri açısından hayati önem taşır.

Gelin, bu verginin detaylarına birlikte göz atalım.

Hangi Durumlarda BSMV Ödenir?

Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV), Türkiye'de çeşitli finansal işlemler üzerinden alınan bir vergidir ve bu vergi, finansal piyasalarda önemli bir rol oynar. BSMV'nin kapsamı oldukça geniştir ve çeşitli işlemleri içerir. Örneğin banka hesaplarının açılması ve işletilmesi, kredi kartı kullanımı ve aidat ödemeleri, para transferi işlemleri (havale, EFT, swift gibi), mevduat hesaplarından elde edilen faiz gelirleri, döviz alım satım işlemleri gibi birçok işlem BSMV'ye tabi olur.

Sigorta işlemleri de BSMV'ye tabi olan işlemler arasında önemli bir yer tutar. Sigorta primleri üzerinden tahsil edilen bu vergi, sigorta sektöründe faaliyet gösteren şirketler tarafından ödenir. Ayrıca finansal sözleşmelerin (örneğin, kredi sözleşmeleri) ve kredi kartı taksitlendirme işlemlerinin de BSMV'ye tabi olduğunu belirtmek gerekir.

Verginin kapsamı ve oranları, yürürlükte olan vergi kanunlarına göre belirlenir ve zaman zaman değişiklik gösterebilir. Bu nedenle vergi ödeme veya muhasebe işlemleri sırasında güncel verilerle hareket etmek son derece önemlidir. Vergi kanunlarında yapılan değişiklikler, vergilendirme uygulamalarını etkileyebilir ve işletmelerin vergi ödemeleri üzerinde doğrudan etki sahibi olabilir.

Bu yüzden vergi ödemeleri veya muhasebe işlemleri yaparken güncel mevzuata uygun hareket etmek, muhasebesel sorunlardan kaçınmak için kritik öneme sahiptir. Aksi takdirde istemeden kanun dışı eylemlere yol açabilir ve ciddi yasal sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle vergi konularında uzman desteği almak ve sürekli olarak mevzuatı takip etmek önemlidir.

BSMV’ye tabi işlemler şu şekilde listelenebilir:

• Banka hesabı açılışı ve işletimi
• Kredi kartı kullanımı ve aidatı ödeme işlemleri
• Banka veya diğer finansal kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilen havale, EFT, swift gibi para transferi işlemleri
• Mevduat hesaplarından elde edilen faiz gelirleri
• Banka veya finansal kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilen döviz alım satım işlemleri
• Sigorta işlemleri
• Kredi sözleşmeleri gibi finansal sözleşmeler
• Kredi kartı taksitlendirme işlemleri

BSMV Nasıl Hesaplanır?

BSMV'nin hesaplanması, bir dizi faktöre bağlıdır ve işlemin türü ile vergi kanunlarındaki değişiklikler bu hesaplamayı etkiler.

İlk olarak BSMV'nin uygulanacağı işlemin türünü belirlemek önemlidir; çünkü vergi, çeşitli finansal işlemler üzerinden alınır. Banka hesaplarının işletilmesi, kredi kartı kullanımı ve aidat ödemeleri, para transferi işlemleri gibi birçok işlem BSMV'ye tabidir. Ayrıca faiz gelirleri, döviz alım satım işlemleri, sigorta işlemleri, finansal sözleşmeler ve kredi kartı taksitlendirme işlemleri de vergiye tabi olabilir.

Daha sonra işlemin türüne göre belirlenen BSMV oranı hesaplanır. BSMV oranı, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nin uygulandığı finansal işlemlerin tutarı üzerinden alınan bir yüzde oranını nitelendirir. Bankacılık işlemleri genellikle %5 oranında BSMV'ye tabi iken sigorta işlemleri için bu oran %5 ile %10 arasında değişebilir. Tüketici kredilerinde ise %15 oranında BSMV uygulanır. Bu oranlar, vergi kanunlarında belirtilmiş olup yasal düzenlemelere uygun olarak belirlenir.

Örneğin sigorta poliçesi düzenlerken Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) hesaplaması, sigorta prim tutarı üzerinden yapılmalıdır.

Hesaplama adımlarına yakından bakalım:

• BSMV oranı belirlenmeli: Sigorta poliçeleri için BSMV oranı genellikle %5’tir. Ancak bu oran zaman zaman değişebilir. Bu yüzden güncel oranı kontrol etmeniz gerekir.
• Sigorta prim tutarı bulumalı: BSMV hesaplamasında vergi matrahını oluşturan unsur, sigorta poliçesinin prim tutarıdır. Bu tutar, sigorta poliçesinde belirtilen rakamdır.
• BSMV hesaplanmalı: BSMV tutarını hesaplamak için sigorta prim tutarı ile BSMV oranı çarpılmalıdır. Yani BSMV = Sigorta Prim Tutarı x BSMV Oranı formülü kullanılmalıdır. Eğer sigorta prim tutarı 2000 TL ve BSMV oranı %5 ise BSMV tutarı 2000 TL x 0.05 = 100 TL olacaktır.

Son olarak hesaplanan BSMV tutarı, ilgili vergi döneminde beyan edilir ve ödenir. Verginin zamanında ödenmesi önemlidir, çünkü vergi yükümlülüklerini yerine getirmemek vergi kaçakçılığı olarak değerlendirilir.

BSMV'nin hesaplanması ve ödenmesi konusunda herhangi bir belirsizlik durumunda vergi danışmanları veya finansal uzmanlardan destek almak önemlidir. Güvenilir kaynaklara başvurarak ve mevcut vergi kanunlarını dikkatlice inceleyerek doğru vergi yükümlülüklerini yerine getirmek ve muhasebesel problemlerden kaçınmak mümkün olur. Bu nedenle finansal işlemlerinizde BSMV'nin hesaplanması ve ödenmesi sürecinde doğru adımları atmak için dikkatli olmak önemlidir.

Hangi Durumlarda BSMV Ödenmez?

Bazı durumlarda BSMV ödenmez. Bunlara örnek vermek gerekirse:

• BSMV’den muaf tutulan ödemelerden birisi konut kredileridir. Konut kredisi borçları üzerinden alınan faizler BSMV’ye tabi değildir.
• Döviz kredisi taksitlerinin Türk lirası olarak ödenmesi hâlinde yapılan işlem, bankanın kambiyo satışı gerçekleştirmesi şeklinde yorumlanır. Kambiyo satışlarının BSMV oranı sıfır olduğu için bu tarz taksit ödemelerinde BSMV hesaplanmaz. 
• Yanlış ya da fazla miktarın tahsil edildiği ödemeler için fazla tahsil edilmiş BSMV’nin iade edilebildiği bilinmektedir. 
• Sigorta poliçesinin feshedilmesi hâlinde BSMV iadesi yapılabilir.

Bu bilgiler genel bir bakış açısı sağlar ve spesifik durumlar için mutlaka bir muhasebe veya vergi profesyoneli ile görüşmenizi öneririz.

BSMV Oranları Nelerdir?

2024 yılında uygulanan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) oranları genellikle işlem türüne göre değişiklik gösterir:

• Genel BSMV Oranı: Genel BSMV oranı %5 olarak belirlenmiştir.
• Bankalararası Mevduat Muameleleri: Bu tür işlemler için belirlenen BSMV oranı %1’dir.
• Kambiyo Muameleleri: Kambiyo muamelelerinde (döviz alış-satış işlemleri) BSMV oranı, satış tutarı üzerinden %0,02 olarak belirlenmiştir. Fakat bazı kambiyo muameleleri BSMV’den muaftır. Bunlar şu şekilde listelenebilir:

• Bankalar ile yetkili müesseselerin kendi aralarında veya birbirlerine yaptıkları kambiyo satışları
• Hazine ve Maliye Bakanlığına yapılan kambiyo satışları
• Döviz kredisinin ödenmesine yönelik olarak döviz kredisi kullanılan ya da kullanımına aracılık eden banka tarafından kredi borçlusuna yapılan kambiyo satışları
• Sanayi Sicil Belgesi’ne sahip işletmelere yapılan kambiyo satışları
• İhracatçı birliklerine üye olan ihracatçılara yapılan kambiyo satışları
• Bankacılık Kanunu uyarınca finansal kuruluş faaliyeti kabul edilen faaliyetlerden en az birini yapan yurt dışında mukim kuruluşlara yapılan kambiyo satışları

• Tüketici Kredileri: Tüketici kredilerinin BSMV oranı önceden %5 iken 2023 yılında %10’a, 2024 yılı için ise %15’e çıkarılmıştır.
• Sigorta Poliçeleri: Sigorta poliçelerine uygulanan BSMV oranı %5 şeklindedir.

Ayrıca devlet tahvili, gelire endeksli senetler ve Hazine bonoları ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerin vadesi beklenilmeksizin satışı nedeniyle lehe alınan paralar üzerinden uygulanan BSMV oranı %1’dir.

Bu oranlar, Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle değiştirilebilir. Bu nedenle güncel oranları öğrenmek için Resmi Gazete veya ilgili kurumların web sitelerini kontrol etmek önemlidir.

Vergiler hakkında detaylı bilgi edinmek isterseniz de “Gelir Vergisi Matrahı Nedir?” ve “Damga Vergisi Nedir?” başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.