Tevkifatlı Fatura Nedir, Nasıl Kesilir?

Ticari faaliyetlerde proforma fatura ve irsaliyeli fatura gibi farklı fatura çeşitleri ile karşılaşmak mümkün. Bu faturalardan biri de tevkifatlı faturadır. “Peki, tevkifatlı fatura nedir ve hangi işlemler için kesilir?” diye merak ediyorsanız gelin, tüm detayları ile tevkifatlı fatura kavramını incelemeye başlayalım.

Tevkifatlı fatura kavramını anlamak için öncelikle tevkifat kelimesinin anlamına bakmakta fayda var.

Faturada Tevkifat Ne Demek? 

Sözlük anlamı ile tevkifat, para konusunda kesintiler anlamına gelir. Faturada tevkifat ise vergi bazında değerlendirilir. Yani bir ekonomik faaliyet ya da kazanç üzerine ödenmesi gereken verginin bölüşülmesi veya kesintiye uğratılması, faturada tevkifat olarak tanımlanabilir. 

Biliyoruz ki kişi veya kurumların kazançlarından veya ekonomik faaliyetlerden vergi kesintisi yapılır. Bazı vergileri alıcı taraf öderken bazılarını ise satıcı tarafın ödemesi gerekir. Bu durum, vergi türünün dolaylı ya da dolaysız olmasına göre değişir. “Peki, hangi vergiler dolaylı, hangileri dolaysız vergi?” diyorsanız bu konu hakkında detaylı bilgi için
“Vergi Nedir, Vergi Türleri Nelerdir?” yazımızı okuyabilirsiniz.  

Ancak tevkifatlı faturada bu tek taraflı vergi ödeme durumu farklılaşır. Tevkifatlı faturada ödenmesi gereken vergi tutarı, alıcı taraf ve satıcı taraf arasında paylaşılır. Yani tevkifatlı faturanın normal ve irsaliyeli faturadan tek farkı, fatura tutarına bağlı ortaya çıkan verginin sadece alıcı veya satıcı taraftan değil, belirli bir oranda bölüştürülerek hem alıcıdan hem de satıcıdan kesilmesidir. 

Vergide Tevkifat Türleri Nelerdir? 

Vergide tevkifat uygulaması farklı vergilerde karşımıza çıkar. Bunlardan biri Katma Değer Vergisi, diğeri ise Gelir Vergisi’dir. 

Gelir Vergisi tevkifatı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde belirtilen kazanç ve sermayelere kanunen belirlenen oranlarda uygulanır. Gelir vergisine uygulanan güncel tevkifat oranlarına ise Gelir İdaresi Başkanlığı’nın oluşturduğu “Gelir Vergisi Tevkifat Oranları” listesinden ulaşabilirsiniz. 

Tevkifatlı fatura kesme işleminde karşılaştığımız tevkifat uygulaması ise Katma Değer Vergisi üzerinden uygulanan tevkifattır. Alınan bir ürün veya hizmetten dolayı ortaya çıkan KDV ödeme yükümlülüğü, KDV tevkifatı ile alıcı ve satıcı arasında bölüşülür. Ancak KDV tevkifatı oranları, ürün ve hizmet kategorilerine göre farklılaşır. Ürüne ve hizmete göre değişen KDV tevkifat oranları ise Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile belirlenir.  

Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

Yukarıda da belirttiğimiz gibi tevkifatlı fatura, KDV ödemelerinin alıcı ve satıcı arasında bölüşülmesi ile ortaya çıkan bir fatura türüdür. Bu faturayı kesmek için de öncelikle kanunen belirlenmiş ürün ve hizmete uygulanabilecek tevkifat oranının bilinmesi ve sonrasında buna göre faturada vergi tutarının hangi oranda alıcı tarafından, hangi oranda satıcı tarafından ödeneceğinin belirtilmesi gerekir. 

Örneğin bedeli 5.000 TL olan ve KDV oranı %20 olan bir ürünün satışında 1.000 TL KDV ödenmesi gerekir. Eğer bu ürün için 5/10 oranında bir tevkifat oranı bulunuyorsa ödenmesi gereken KDV tutarının 500 TL’si alıcı, geri kalan 500 TL’si ise satıcı tarafından ödenecek şekilde tevkifatlı fatura hesaplaması yapılabilir. 

Kısacası tevkifatlı fatura keserken önemli olan nokta, ürün ve hizmete göre uygulanacak tevkifat oranına faturada yer verilmesidir. Çünkü bu orana göre alıcı ve satıcının ödemesi gereken tutar belirlenir. 

Kimler Tevkifatlı Fatura Kesebilir? 

Tevkifatlı fatura kesilerek ticari faaliyetten doğan vergi yükümlülüğü taraflar arasında bölüşebilir. Ancak KDV tevkifatı uygulayabilecek kurumlar, kanun çerçevesinde belirlenir. Kimlerin faturada tevkifat uygulayabileceği ise Katma Değer Vergisi Sirküleri’nde şu şekilde belirtilir: 

• Belediyeler 
• İl özel idareleri 
• Bankalar 
• Döner sermayeli kuruluşlar 
• Kamu hizmeti sunan kuruluşlar 
• Organize sanayi bölgeleri 
• Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören şirketler 
• Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar 
• Emekli ve yardım sandıkları 
• Kamu iktisadi kuruluşları 
• Hisselerinin yarıdan fazlası devlet kurumlarına ait olan şirketler  

Tevkifat Uygulanabilecek Hizmetler Nelerdir?

Yukarıda sıraladığımız tüm kurumlar, KDV ödemelerinde tevkifat uygulayabilir. Ancak her ürün ve hizmet satışında tevkifat işlemi uygulanmaz. Tevkifat uygulaması yapılabilen hizmetler de kanun kapsamında belirlenir. Tevkifat işlemi yapılacak bazı hizmetleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• İş gücü temin hizmeti 
• Yemek servisi ve organizasyon hizmeti 
• Özel güvenlik hizmeti 
• Yapı denetim hizmetleri 
• Temizlik, çevre ve bakım hizmetleri 
• Her türlü baskı ve basım hizmetleri

Tüm bu hizmetler için yukarıda sıraladığımız kurumlar, faturada tevkifat uygulayabilir. Ayrıca buna ek olarak faturada tevkifat uygulayan kurumlara, bu hizmetler için başka bir kurum tarafından fatura düzenlenecek ise faturanın tevkifatlı olması gerekir. 

Tevkifatlı Fatura Oluştururken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir? 

Tevkifatlı fatura oluştururken ilk olarak söz konusu işlemin tevkifat uygulaması kapsamında yer alıp almadığı kontrol edilmelidir. Çünkü görüldüğü gibi sadece belirli hizmetler için tevkifatlı fatura kesilebilir. 

Eğer yapılan işlem, uygulama kapsamında bulunuyorsa bu sefer hizmete uygulanabilecek tevkifat oranına dikkat edilmelidir. Çünkü yukarıda da belirttiğimiz gibi tevkifat oranları ürün ve hizmet türüne göre farklılık gösterir. Buna ek olarak ödenmesi gereken KDV tutarını belirlemek için söz konusu işlemin KDV oranı da kontrol edilmelidir. 

Tüm bu unsurlara dikkat edilerek tevkifatlı fatura kesilebilir. Ancak muhasebe yazılımları ile bu işlemi kolaylıkla yapmak mümkün. Çünkü bu yazılımlarda söz konusu işlem tevkifat uygulamasına tabi ise otomatik olarak tevkifat oranı belirtilerek fatura kesilir. 

Kısacası tevkifatlı fatura ile ekonomik faaliyetlerde gerçekleşen vergi kesintisini taraflar arasında bölüşmek mümkün. Ancak vergi kesintisi yapan ve stopaj usulü vergilendirme yapan tüm kurumların dikkat etmesi gereken bir konu daha var. O da muhtasar beyanname hazırlamak. “Peki, muhtasar beyanname nasıl hazırlanır?” diye merak ediyorsanız “Muhtasar Beyanname Nedir?” yazımızı okuyabilirsiniz.