Yol ve Yemek Ücreti Vergiye Tabi Midir?

Çalışanların bir işyerini tercih etmelerinde maaş önemli faktör olsa da günümüz çalışma şartlarında yan haklar da bir o kadar önemli. Yemek ve yol ücreti de yan haklar çerçevesinde değerlendirilen iki önemli konu. Peki, bir çalışana yemek ve yol ücreti vermenin işverene masrafı nedir? Bu soruyu cevaplamak için yol ve yemek ücretinin vergi muafiyet sınırlarını bilmek gerekli. O halde, tüm detayları ile yol ve yemek ücretinin işverene yükümlülüklerini  incelemeye başlayalım.

Yol ve Yemek Ücreti Zorunlu mu?

İşyerinde çalışanlara ulaşım kolaylığı sağlamak için yol ücreti verilebilir ya da farklı hizmetler sağlanabilir. Aynı şekilde çalışanların yemek ihtiyacını karşılamak için de günlük yemek bedeli ödenebilir veya işyerinde yemek verilebilir. Günümüzde pek çok şirkette bu uygulamalar söz konusu olsa da aslında hem yol hem de yemek ücreti vermek işveren için zorunlu olmayan bir durum. 

4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışana verilen ücret, asıl ve giydirilmiş olarak ikiye ayrılır. Asıl ücret, bir çalışanın emeği karşılığı aldığı temel ücreti, yani maaş tutarını kapsar. Bu ödeme ise para ile yapılır, farklı ödeme seçeneği ile değiştirilemez. Yani, maaş ödemesinin bir kısmı ya da tamamı, yol veya yemek ücretine çevrilemez. 

Yol ve yemek ücretinin dahil edildiği ücret türü, giydirilmiş ücrettir. Temel ücretin üzerine her türlü ikramiye, prim, komisyon, yol ve yemek gibi sosyal yardım ücretleri eklenerek çalışanın giydirilmiş ücreti hesaplanabilir. 

Kanunda belirtilen ücret ödemeleri detaylarından da anlaşıldığı gibi yemek ve yol ücreti,  sosyal yardım ödemesine girer ve bu ücretlerin ödenmesi, işverenin inisiyatifine bağlıdır    . Ancak iş verimliliği açısından çalışanların işe gelirken yol parasını cebinden vermemesi ve çalışma ortamında düzenli beslenebilmesi oldukça önemli. Bunun için de pek çok işveren, çalışanlarına yemek ve yol ücreti vermeyi tercih eder. 

İş sözleşmesinde yemek ve yol parası ile ilgili bir düzenleme yer alıyorsa işveren, bu ihtiyaçları karşılamakla yükümlüdür. Ancak zorunluluk olmasa bile her iki yan hakkın da işverenler tarafından uygulanması için yemek ve yol ücreti, vergiden muaf tutulur. Böylelikle işveren, çalışanlarına yol ve yemek ücreti verdiğinde gelir vergisi, damga vergisi, SGK işçi primi, işveren hissesi ve KDV ödemediği için vergi tasarrufu sağlar. 

Yol ve Yemek Ücreti Nasıl Hesaplanır?

İş sözleşmesinde yemek ve yol hakkına dair bir detay bulunduğu takdirde işverenin yemek ve yol ücretini vermesi gerekir. “Yemek ve yol ücreti ne kadar?” sorusunun cevabı ise her yıl yapılan düzenlemeler ile belirlenir. Şimdi, 2023 yılında yemek ve yol ücretlerinde yapılan düzenlemelere bir göz atalım. 

Çalışan bir işçiye verilecek günlük yemek bedeli, 2022 yılının Aralık ayında getirilen %115,69 oranında zam ile 2023 yılı için 110 TL oldu. 2023’ün Temmuz ayında yapılan KDV düzenlemesi ile de 110 TL olan günlük yemek bedeline %10 KDV uygulanarak yemek ücreti, 121 TL’ye yükseltildi. Yapılan tüm bu düzenlemeler sonucunda 2023 yılında bir işçiye, günlük yemek bedeli en az 121 TL olacak şekilde aylık çalışma günü hesaplanarak yemek ücreti ödenmesi gerekli.

Yol ücreti için de tıpkı yemek ücretinde olduğu gibi 2023 yılında düzenlemeye gidildi. 2022 yılında günlük sadece 25,5 TL olan yol ücreti, 56 TL’ye yükseltildi.     

Tabii ki şirketler, belirlenen bu tutarlardan daha fazla yemek ve yol ücreti verebilir. Bu durumda, azami tutarın üzerinde kalan tutar vergiye tabii tutulur. 

Örneğin ayda 20 gün çalışan işçiye 121 TL yemek ücreti verildiğinde bir işçinin aylık yemek bedeli olan yaklaşık 2.420 TL’nin tamamı vergi istisnasına dahil olur.    

Bir şirketin toplam vergi avantajı hesabının yapılması ise çalışan sayısı, çalışma günü ve ödenecek tutara bağlı. Çalışanlarınıza vereceğiniz yemek ücreti ile tahmini olarak sağlayacağınız vergi avantajını öğrenmek için hesaplama aracımızı kullanabilirsiniz.

Yol ve Yemek Ücreti Kesintileri

Yol ve yemek ücretleri ile ilgili hem işveren hem de çalışanlar açısından diğer merak edilen konu; tabii ki ücret kesintileri. Diyelim ki bir çalışanınız yıllık izne çıktı. Bu durumda işveren olarak yemek ve yol ücreti ödeme zorunluluğunuz var mı? Bu sorunun cevabını verebilmek için idari şartname ve iş sözleşmelerine bakmak gerekli. Çünkü ücret kesintileri de, yemek ve yol ücreti verilmesi gibi işveren tarafından belirlenen bir konu. 

Yol ve yemek ücretinde, tatillerde, yıllık izinde veya yarım gün çalışma halinde kesinti yapılıp yapılmayacağı, işveren idari şartnamesinde ve iş sözleşmesinde açıkça belirtilmelidir. Böyle bir detay bulunmadığı sürece işveren tarafından izin ve tatil zamanlarında da çalışana yemek ve yol ödemesi yapılması gerekir.

Ancak özellikle bayram tatillerinde ve özel günlerde, işveren tarafından verilen bu ücretin kesilmemesi, çalışan motivasyonunu artıracağı için iş verimliliğini olumlu yönde etkiler. Bu da çalışanların iş yeri ile bağlarını güçlendirir ve dolayısıyla işveren açısından çalışan sirkülasyonu maliyetini ortadan kaldırır. Kısacası yemek ve yol ücretini kesmemek, sadece çalışan için değil, işveren için de avantajlı bir yapıya sahip.    

Kısacası çalışanlara verilen bir yan hak olarak yemek ve yol ücreti hem işveren hem de çalışan açısından avantajlı bir yapıya sahip. Çalışanların iş motivasyonunu artıran bu hizmetler, işletmelere de vergi avantajı olarak geri dönüyor. Peki, işyerinize sağladığınız bu yararı daha da avantajlı hale getirmek ister misiniz? Cevabınız “Evet.” ise  Edenred’in avantajlarla dolu dünyası sizi bekliyor. 

Türkiye’nin en çok kullanılan yemek kartı Ticket Restaurant ile %100’e varan vergi muafiyeti sağlayabilir, çalışan başına yılda 20.000 TL’ye kadar tasarruf edebilirsiniz. Şirket araçları için akaryakıt alımlarında kullanabileceğiniz Ticket Car ile de size özel ödeme koşullarından ve indirim fırsatlarından yararlanabilirsiniz.