İş Rotasyonu Nedir, Nasıl Uygulanır?

Çalışma hayatında uzmanlık kadar farklı alanların işleri hakkında da fikir sahibi olmak oldukça önemli. Çünkü bu şekilde farklı departmanlardaki süreçlere göre daha net ve doğru planlama yapılabilir. “Peki, bu nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız iş rotasyonu kavramı ile tanışma zamanı geldi. 

İş rotasyonu, en genel anlamı ile bir iş yerinde çalışanların çalıştığı departman veya görev dışında belirli bir süreliğine farklı görevlere atandığı yönetim stratejisidir. Yer değiştirme anlamına gelen rotasyon kelimesinden de anlaşıldığı gibi bu strateji ile görev değişikliği yapılarak çalışanların farklı departmanlardaki işleyişe de hakim olması sağlanır. 

Tabii ki bir şirkette iş rotasyonu yapmak için dikkat edilmesi gereken unsurlar bulunur. “Bu unsurlar nelerdir?” diyorsanız gelin; iş rotasyonu nasıl yapılır, iş rotasyonunun avantajları ve dezavantajları nelerdir, incelemeye başlayalım. 

İş Rotasyonu Nasıl Yapılır?

İş rotasyonu sayesinde bir iş yerinde çalışanlar arasında görev değişimleri yapılarak herkesin şirketin genel işleyişi ile ilgili bilgi sahibi olması mümkün. Ayrıca çalışanların yetkinlik alanlarını genişletmek ve yeni yeteneklerini keşfetmek açısından da bu uygulama bir fırsat. 

Ancak bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirmek için de iş rotasyonunun kapsamlı bir şekilde planlanması oldukça önemli. İş rotasyonu planlama ve uygulama aşamasında dikkat edilmesi gerekenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Öncelikle iş rotasyonuna dair nedenlerin, uygulama süresinin ve uygulama kapsamındaki departmanların çıkarıldığı detaylı bir plan yapılmalı. Sonrasında bu planla ilgili tüm esaslar açıkça çalışanlarla paylaşılmalı. 
• Unutmayın ki iş rotasyonu çalışanlar açısında bir ceza değil, bir fırsat olmalı. Bu nedenle çalışanların kendilerini geliştirebileceği alanlara göre değişimler yapılmasına dikkat edilmeli.  
• Görev değişikliğinden kaynaklı olarak iş sürecinde bir aksama yaşanmaması için iş rotasyonundan önce çalışanlara eğitim verilmeli. Ancak sadece eğitim yeterli değil. Görev boyunca iş takibi ile çalışanın ihtiyaç ve taleplerine yönelik rehberlik yapılmalı. 

Tüm bu unsurlar dikkate alınarak şirketin yapısına ve çalışanların gelişim alanlarına göre farklı şekilde iş rotasyonu uygulanabilir. Bunları ise şu şekilde sıralamak mümkün: 

• Departmanlar arası iş rotasyonu: Belirli bir süre farklı departmanlar arasında çalışan değişikliği yapılabilir. Örneğin satış departmanında görev alan bir çalışanın, pazarlama departmanında görevlendirilerek bu departmandaki iş süreçlerini keşfetmesi sağlanabilir. Özellikle pek çok departmana sahip büyük şirketlerde departmanlar arasındaki iletişimin artması için bu strateji uygulanabilir. 
• Görevler arası iş rotasyonu: Çalışanlar açısından sürekli olarak aynı görevleri yapmak bazen motivasyon düşürücü olabilir. Çalışanlara yeni bir alan açmak için görevler arası değişimler yapılabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, çalışanların uzmanlık alanlarına uygun şekilde görev değişikliği yapmak. Örneğin bir sosyal medya uzmanı ile performans pazarlama uzmanı arasında belirli bir süre görev değişimi yapılarak çalışanlara, kendi alanları için yeni yetenekler kazandırılabilir. 
• Proje bazlı iş rotasyonu: Her proje, kendine has özellikleri içinde barındırır. Kimi daha kolay bir şekilde işlerken kimisi daha karmaşık bir yapıya sahip olabilir. Bu nedenle proje bazlı iş rotasyonu yapılarak her çalışanın daha fazla farklı proje deneyimi kazanması sağlanabilir. Böylece çalışanların farklı proje işleyişlerine karşı yönetim kabiliyetleri geliştirilebilir. 

İş Rotasyonunun Avantajları ve Dezavantajları 

Bir iş yerinde yaşanan her değişimde olduğu gibi iş rotasyonunun da hem avantajları hem de dezavantajları bulunur. Bu nedenle iş rotasyonu uygulamadan önce artı ve eksi yönlerini değerlendirmekte fayda var. 

İlk olarak iş rotasyonunun artı yönlerine bakalım. 

İş Rotasyonu Artı Yönleri 

İş rotasyonunun hem işverenler hem de çalışanlar açısından pek çok avantajı bulunur. Tüm bu avantajları ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Çalışanların farklı departmanlardaki işleyişi deneyimlemesi ve iş süreçleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olması sağlanır. 
• Monoton çalışma süreçlerinden kaynaklı motivasyon düşmesi engellenir. 
• Çalışanlar, farklı uzmanlık alanlarında kendilerini deneyerek yeni yetenekler kazanabilir. 
• Departmanlar ve çalışanlar arasında iletişimin kuvvetlenmesine yardımcı olur.  
• Bir çalışanın aniden işten çıkması gibi kritik durumlarda deneyimi olan farklı çalışanlar ile bu sorun, şirket içerisinde hızlıca çözülebilir. 
• Yapılan işi farklı perspektiflerden değerlendirme imkanı sunarak daha kapsamlı çözümler üretilebilir. 

İş Rotasyonu Eksi Yönleri

İş rotasyonunun avantajları olduğu gibi dezavantajları da mevcut. “Peki, bunlar neler?” diye düşünüyorsanız şimdi, iş rotasyonunun dezavantajlarını keşfedelim: 

• Tabii ki her değişime hemen adapte olmak biraz zorlayıcı olabilir. Böyle bir durumda çalışan, adaptasyon sorunu yaşayabilir ve bu da iş verimliliğini düşürebilir. 
• Çalışanın gelişimine ve alanına uygun iş rotasyonu yapılmaması sonucunda çalışanın görev değişiminde öğrendiği bilgiler, kendisi için artı değer yaratmayabilir. Bu da doğal olarak çalışanın motivasyonunu ve verimliliğini düşürür. 
• Kendi alanında yükselmek isteyen bir çalışan için iş rotasyonu, vakit kaybı olarak görülebilir. Bu da çalışan açısından şirket bağlılığını olumsuz yönde etkileyebilir. 

Görüldüğü gibi iş rotasyonunun dezavantajları, genel olarak bu stratejinin uygulanmasında dikkat edilmesi gerekenler ile bağlantılı. Çalışanlara açıkça rotasyon konusunda bilgilendirme yapıldığı, çalışanların süreçle ilgili fikirlerinin alındığı ve gelişimlerine uygun değişikliklerin yapıldığı müddetçe iş rotasyonunun dezavantajları ortadan kaldırılabilir. 

Neden İş Rotasyonuna İhtiyaç Duyulur?

Farklı nedenlerden dolayı iş rotasyonu yapılabilir. Çalışanların motivasyonu artırmak, yeni yetenekler kazanmasını sağlamak ve departmanlar arası iletişimi güçlendirmek için bu uygulamaya ihtiyaç duyulabilir.  

Buna ek olarak çalışanların yeteneklerini keşfetmek ve verimli oldukları alanı bulmak için bu uygulama oldukça uygun bir alan sunar. Özellikle az çalışana sahip bir şirket sahibiyseniz tüm çalışanların farklı görevleri deneyebileceği bir iş rotasyon planı oluşturarak her çalışanın görevlere göre performansını değerlendirebilirsiniz. Böylece çalışanların verimli olduğu alana göre daha doğru görevlendirme yapabilirsiniz.

Ayrıca bir işveren olarak ilerleyen süreçte karşınıza çıkabilecek beklenmedik durumları da göz önünde bulundurmanızda fayda var. Ani işten çıkma veya yeni proje alma gibi durumlarda personele ihtiyacınız olabilir. İş rotasyonu ile çalışanlar, farklı görevlerde de yetkinlik kazanacağı için yeni bir personel istihdam edene kadar o süreci mevcut çalışanlarınızla ilerletebilirsiniz. 

Kısacası iş rotasyonunun avantajlarından yararlanmanın yolu, çalışanların sürece dahil olmaları ve gelişimi desteklemelerinden geçiyor. Çalışanların uygulamaya katılmaları ve hem kendilerine hem de iş yerine katkı sağlamaları için tabii ki teşvik edici olmanız oldukça önemli. Bunun için de çalışanların motivasyonunun ve şirket bağlılığının geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapabilirsiniz. “Peki, ne yapabiliriz?” diye düşünüyorsanız kurumsal wellbeing uygulamalarından destek alabilirsiniz.   

Şirket kültürü oluşmasına yardımcı olan kurumsal wellbeing uygulamaları hakkında detaylı bilgi için “Kurumsal Wellbeing Nasıl Sağlanır?” yazımızı okuyabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular 

Son olarak iş rotasyonu ile ilgili sıkça sorulan soruları cevaplayalım. 

İş rotasyonu ne demek? 

İş rotasyonu, bir iş yerinde çalışanların bağlı oldukları departman veya görev dışında belirli bir süreliğine farklı görevlere atandığı yönetim stratejisidir.

İş rotasyonu avantajı nedir? 

İş rotasyonu ile çalışanlar, farklı departmanlardaki işleyişi keşfederek iş süreçleri hakkında daha kapsamlı bilgiye sahip olur. Ayrıca departmanlar ve çalışanlar arasında iletişimi güçlendirir. 

İş rotasyonu dezavantajı nedir?

İş rotasyonu, departmanlar ya da görevler arasında belirli bir süreliğine değişimi gerektirir. Bu değişim sonucunda çalışan, yeni görevine adapte olmakta zorlanırsa bu hem çalışanın verimliliğini düşürür hem de işin aksamasına sebep olur.